Welke houtsoorten gebruik je niet om te roken of grillen

Roken of grillen doe je daarom niet zomaar met elk soort hout dat je kunt vinden. Elk houtsoort heeft zijn eigen smaakprofiel dat jouw gerecht een unieke smaak kan geven. Gebruik je het verkeerde hout dan kan het je maaltijd verpesten omdat die specifieke rooksmaak niet bij het gerecht past.

Maar er zijn ook houtsoorten die je beter niet kunt gebruiken om mee te koken omdat de rook ervan slecht is voor je gezondheid. En hoewel het voor de hand ligt dat je chemisch bewerkt, of geverfd hout niet moet gebruiken om op te koken zien we toch nog vaak genoeg dat dit hout in de vuurton verdwijnt aan het eind van een barbecuefeestje.

En hoe leuk is het dan om de kinderen nog even marshmallows of de laatste worstjes op een stokje te laten bakken. De rook die van dit hout afkomt komt dan ook terecht op de marshmallows.

Maar ook alle onbehandelde soorten hout moet je niet zomaar in de barbecue gebruiken. Dat je dit hout in het bos gevonden hebt wil nog niet zeggen dat het veilig is om op te koken.

We hebben een lijstje gemaakt van houtsoorten die de smaak tijdens, of de gezondheid na, een barbecuefeestje aardig kunnen verpesten.

• Hout van naaldbomen
• Beschimmeld hout
• Vers hout
• Hout van gifitige bomen
• MDF, spaanplaat, multiplex en fineer
• Geverfd of gebeitst hout
• Chemisch behandeld hout
• Welk hout kan je dan wel veilig gebruiken

In Europa en dan vooral in Oost-Europa wordt nog best wel veel gerookt op naaldhout. Dat komt vooral omdat het veel aanwezig is en dat we inmiddels gewend zijn aan de geur en smaak. Hout van naaldbomen is zacht en de rook van zachtere houtsoorten laat over het algemeen een mooie kleur achter.

Maar naaldhout bevat relatief ook veel hars die een slechte smaak afgeeft in de rook en waardoor je ook ziek kunt worden. Als je naaldhout gebruikt met een lage verhouding hars, zoals dennenhout, dan zullen de nadelige effecten van het roken vervagen of verdwijnen na verloop van tijd.

Sommige naaldhout soorten bevatten ook terpenen die we kunnen gebruiken als geurstof. Terpenen reuken lekker als ze lichtjes verwarmd worden. Denk maar aan diezelfde dennengeur. Maar als deze terpenen verbranden dan worden ze bitter en dat zal je dan uiteindelijk ook proeven in je gerecht.

Dus als je de juiste naaldhoutsoorten kort gebruikt om te roken op lagere temperaturen dan is dat absoluut mogelijk. Maar je moet goed weten waar je mee bezig bent.

Mensen met een allesbrander of open haard hebben vaak een mooi stapeltje hout bij het huis liggen. Als je dit niet fifo aanvult dan kan het heel goed zijn dat er blokken tussen liggen die al jaren niet van hun plek zijn geweest.

Op die blokken hout kan korstmos of meeldauw ontstaan. Dit zijn schimmels die gifstoffen bevatten. Deze schimmels zullen tijdens de verbranding in de rook terechtkomen en je ogen en keel irriteren.

Omdat deze rook ook graag neerslaat op vochtige oppervlakten zal het ook op dat sappige biefstukje terechtkomen. De enige schimmels die wij willen eten zijn champignons en truffel. Laat de rest maar zitten.

Mocht je buurman zijn appelboom omhakken dan ben je snel geneigd om te vragen of je het hout mag hebben voordat hij het naar de stort brengt. Heb je geen plek, of zin, om dit hout minstens een half jaar zorgvuldig te laten drogen dan kan je het beter laten.

Vers hout zit vol water dat aan de ene kant slecht brandt maar wel lekker rookt. Maar de rook die er vanaf komt is dik, grijs en stinkt. Deze rook geeft een sterke en bittere smaak aan je gerecht. Het resultaat is dat je buurman alsnog boos is en je je maaltijd verpest hebt.

Goed rookhout heeft een vochtpercentage onder de 40% en het liefst rond de 20%. Om tot dit percentage te komen moet het hout soms wel twee jaar drogen. Dit doe je door het hout boven de grond met voldoende ruimte tussen en achter de houtblokken te stapelen. Zo kan er genoeg zuurstof om het hout stromen zodat het droogproces versnelt en schimmelgroei voorkomt.

Er zijn genoeg lijstjes van planten- en boomsoorten waarvan de vruchten giftig zijn voor mens en dier maar vaak is men niet bekend met het feit dat ook het hout van hele bekende boomsoorten gifstoffen bevat.

Wij kennen bijvoorbeeld de taxus die, allereerst al een naaldboom is, maar ook gewoon giftig is. Dan hebben we de acacia waarvan de schors gifstoffen bevat. Net als de schors van de goudenregen. En van de oleander boom is alles giftig.

Deze gifstoffen worden bij de verbranding in de rook opgenomen waardoor iedereen in de achtertuin last kan krijgen van keel en ogen. En uiteindelijk zal deze rook ook weer neerslaan op je eten.

We hebben het hier dan natuurlijk alleen over het hout en niet de houtskool waar al deze gifstoffen al weg gebrand zijn.

Deze kunstmatige houtsoorten bestaan uit meerdere soorten hout die aan elkaar gehecht worden door een lijm of kunsthars. Er is vaak niet meer te achterhalen om welke houtsoorten het gaat en het hout wordt vaak chemisch behandeld met pesticiden om rotten te voorkomen en insecten tegen te gaan.

Bij het verbranden van de lijmen en harsen kunnen stoffen vrijkomen die in het beste geval huidirritatie veroorzaken en in het slechtste geval kankerverwekkend zijn.

Verbrand je regelmatig dit soort houtsoorten in je vuurton dan kan het op de lange duur nadelige gevolgen hebben. Wij zouden er zeker niet mee gaan barbecueën.

Wat betreft de lijmen en harsen geld bovenstaande waarschuwing trouwens niet voor hard- en zachtboard wat alleen maar geperst hout is. Maar we zouden het nog steeds niet gebruiken om een varkensschouder mee te roken.

Deze begrijpt eigenlijk iedereen. Ook al is de verf of beits op waterbasis, toch kunnen er nog genoeg stoffen inzitten die je na verbranding liever niet inademt of eet. Hou rekening mee dat je niet altijd goed kunt zien of er een beits gebruikt is.

Heel veel hout dat je koopt bij de bouwhandel is weliswaar niet geverfd of gebeitst maar wel chemisch behandeld. Vaak om het niet te laten verkleuren of om het rottingsproces te vertragen.

Ook al zijn ze van een houtsoort, zoals eiken of beuken, dat we normaal wel gebruiken om te roken, deze balken of planken gaan we niet gebruiken om op te koken.

Maar ook met het fruithout dat afkomstig is van commerciële boomgaarden zijn wij voorzichtig. Dit hout is vaak jarenlang behandeld met pesticiden en insecticiden en nog veel meer andere ciden.

Ook oude pallets moet je om bovenstaande reden lekker laten liggen. Ook dit hout is behandeld met van alles en nog wat om ze langer mee te laten gaan. Je weet vaak ook niet waar ze voor gebruikt zijn en wat er allemaal op gelekt heeft.

In principe kan je overal gemengd gedroogd haardhout kopen. Dit is altijd een combinatie van eik, es, beuk, berk en meer loofhoutsoorten. Je weet dan dat jouw rookhout vrij is van chemicaliën en een vochtgehalte heeft van onder de 20% zodat het droog genoeg is om meteen te gebruiken. Dit kan je kopen per pallet, kuub of in kleinere zakken bij elke bouwmarkt.

Wij zijn inmiddels een stuk voorzichtiger met welk hout we allemaal in de vuurton gooien en gebruiken in de smoker of barbecue alleen maar hout waarvan we weten waar het vandaan komt.